احساس تنهایی.عشق.خنده.بیخالی.تجربه شادی در این وبلاگ

تاریخچه مختصری از رپموسیقی رپ در دهه? 1980 میلادی و از میان موسیقی سیاه پوستان فقیر متولد شد که در واقع یک نوع موسیقی اعتراض‌آمیز خیابانی است با ساختاری پوپولیستی و مانند خیلی از سبک‌های دیگر موسیقی غربی، این سبک نیز با چندین سال تاخیر، به ایران راه پیدا کرد . شاید بتوان دلیل این تاخیر را کالبد کلاسیک موسیقی ایرانی و یا مناسب نبودن فضای آن روزهای جامعه , برای پذیرش رپ دانست. این موسیقی از پیش‌ پا افتاده ترین , سهل ترین و خیابانی ترین کلمات استفاده می‌کند، بدون این که از حیث ادبی بتوان این نوع استفاده را نقد کرد . در نوشتن متن ترانه‌های رپ ، هیچ الزامی برای رعایت قوانین ادبی وجود ندارد.

موسیقی رپ به موضوعاتی از جمله: اختلاف طبقاتی، ریاکاری، دعواهای خیابانی، فرهنگ غالب جهانی و البته بحران‌های سیاسی می‌پردازد و ترانه‌های آن اگرچه قافیه‌هایی ضعیف دارند و در نگاه بسیاری شعر ناب به حساب نمی‌آیند، امّا با همین سادگی و بی پیرایگی خود می‌کوشند معنایی دیگر از زندگی اجتماعی را به ما یادآوری کنند که بعدی از هستی مردم داخل کوچه و خیابان است , به نحوی می‌توان گفت فضای سفارشی شده? موسیقی را که پر از قوانین سخت و بزرگ است را خرد می‌کند تا دم دست عامی ترین افراد جامعه قرار گیرد .

 احتمال داده می‌شود که آهنگ «یک یاری دارم» از بدیع زاده اولین آهنگ رپ ایرانی باشد (با توجه به تنآلیته و ساختار کلامی) .

موسیقی رپ به طور رسمی و مجاز نیز در ایران کار شده‌است، که از آن جمله آهنگ‌هایی که در برنامه? تلویزیونی اکسیژن پخش شدند، و نیز آلبومی از شاهکار بینش‌پژوه به نام اسکناس را می‌توان نام برد. در سال 1385 نیز رضا عطاران در تیتراژ چند مجموعه? تلویزیونی از جمله متهم گریخت از موسیقی رپ فارسی استفاده کرد. هم‌چنین در تعطیلات نوروزی سال 1386 مجموعه? تلویزیونی دیگری به کارگردانی رضا عطاران به نام ترش و شیرین از شبکه? سوم سیما پخش شد که در عنوان‌بندی آغازین آن، رضا عطاران یک شعر (از نیلوفر لاری‌پور) را به صورت رپ می‌خواند و محسن نامجو نیز با آواز وی را همراهی می‌کرد.

 البته باید این را نیز در نظر داشت که عرف کارهایی که در ایران مجاز شناخته می‌شوند , باید در کالبد ایده‌های سیاسی باشد , نه در خدمت جامعه و این خود به نحوی زیر پا گذاشتن , اصل مهم رپ می‌باشد . در سال‌های اخیر به تعداد گروه‌های بدون مجوز و زیرزمینی رپ در داخل ایران افزوده شده‌است و نیز آهنگ‌های فارسی تعدادی گروه رپ‌خوان در خارج ایران نیز از طریق اینترنت در ایران منتشر می‌شود. گروه‌هایی نظیر هیچ‌کس، زدبازی، میلاد نوری، و Emziper باعث شهرت رپ به خصوص در میان نسل نوجوان شده‌است.

 از آن‌جا که اخذ مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای توزیع قانونی تولیدات موسیقایی، برای این افراد عملاً امکان‌پذیر نبوده‌است ، و نیز با توجه به فقدان قانونی انتشار الکترونیک و حق کپی رایت آثار , این آهنگ‌ها از طریق اینترنت محدود می‌شوند و اغلب گروه‌های رپ زیرزمینی آثارشان را از طریق وب‌گاه‌ها و وب‌نوشت‌های شخصی به گوش شنوندگان می‌رسانند.

 در عرصه? موسیقی ایران، می‌توان گروه‌های رپ را به سه دسته تقسیم کرد:

شیوه‌های خوانش رپ

1- گروه‌های رپی که جنبه‌های خشن و مبارزه جویانه? سبک گنگستا را جذب کرده‌اند که می‌توان این دسته را «رپ خوان‌های خیابانی» نامید . آنها در لابلای زبان کوچه و بازار به دنبال صدای خود میگردند. در این بخش از گروه‌های تأثیر گذار می‌توان هیچ‌کس، زدبازی، پیشرو، تهی و ابلیس را نام برد.

2- دسته? دوّم رپ خوان‌ها، گروه محافظه کارتر و اخلاقی‌تری را تشکیل می‌دهند که می‌کوشند ارزش‌های اجتماعی را به ما تذکّر دهند. البته باید این را نیز گفت که تذکر دادن این ارزش‌ها , همانطور که خود رپ موسیقی عمیق و سفارشی ای نیست , زبانی در سطح کوچه و خیابان دارد و بیشتر با نظر مثبت داشتن به خوبی‌های قشری به مبارزه با بدی‌های قشری می‌پردازند . برخی از آن‌ها عبارتند از: یاس، امزیپر، هارنیک، تروت اسپیریت و سالومه.

3- رپ خوان‌هایی که بر جنبه? فراگیری و اقتصادی رپ تکیه کرده‌اند. آن‌ها معمولاً ترجیح می‌دهند از جریان‌های غالب و موسیقی پاپ سرگرم کننده استفاده کنند. از میان آن‌ها می‌توان به شاهکار بینش پژوه و فا تریتوری اشاره کرد.

ابعاد اجتماعی

موسیقی رپ، همان گونه که در خواستگاهش ایجاد شده ، با مفاهیم اجتماعی گرهی سخت خورده‌است. این آمیختگی گاهی ایجاب می‌کند که گروه‌ها برای بیان زشتی‌ها و تیرگی‌های جامعه از کلمات رکیک و خیابانی استفاده کنند . برخی از گروه‌های رپ ایرانی که تحت نماد 021* فعالیت میکنند (مثل هیچکس، Yas، Bibak) از خواندن شعرهای دور از ادب پرهیز می‌کنند و یا کمتر از این کلمات استفاده می‌کنند ،در حالی که برخی دیگر (مانند Zed bazi) در تبعیت از رپ غربی، بدون هیچ ابایی، الفاظ دور از ادب را در شعرهایشان به کار می‌برند. در پاییز سال 1385 پس از انتشار فیلم خصوصی زهرا امیرابراهیمی، یک خواننده رپ به نام یاسر (با نام هنری یاس)، با خواندن قطعه‌ای به نام «سی‌دی رو بشکن» و تشویق شنونده به قطع زنجیره? پخش فیلم خصوصی آن بازیگر تلویزیون، ابعاد اجتماعی موسیقی رپ را بیش از پیش به نمایش گذاشت. در زمستان سال 1385، سروش لشکری با اسم هنری هیچکس از اولین رپ‌خوانان ایرانی، در ترانه‌ای به نام «وطن پرست» اشاره‌ای به موضوع «انرژی هسته‌ای» که از موضوعات مهم سیاسی وقت بود کرده‌است . همچنین در این آلبوم (جنگل آسفالت) ، مهدیار آقاجانی آهنگساز این آلبوم از تلفیق موسیقی سنتی ایرانی با سبک رپ بهره برده‌است و صدای سازهایی مانند عود، تمبک، نی، دف، قانون و آوازهای ایرانی در آن شنیده می‌شود. همزمان با طرح مبارزه با بدحجابی در ایران، پخش ترانه‌ای از «ماهور» به نام اتهام که دارای تم انتقادی شدید از برخورد با زنان تحت عنوان طرح مبارزه با بدحجابی بود، باعث شد تا بحث مبارزه با موسیقی رپ شکلی جدی گرفته و چندین سایت مربوط به این سبک موسیقی فیلتر و شماری از اعضای گروه‌های موسیقی ایرانی موسوم به «زیرزمینی» بازداشت و استودیوهایی که در آن آهنگ‌های خود را ضبط می‌کردند توسط نیروی انتظامی پلمپ شد.

پاورقی

^ عدد 021 کد تلفن شهر تهران است، که نشان می‌دهد هسته‌های اولیه? این گروه تهرانی بوده‌اند.